جشن خوردادگان چیست ؟

خرداد روز یا جشن خردادگان:

در ایران باستان، به دلایل و اهداف مختلفی در روزهای متفاوتی از سال جشن‌هایی برگزار می‌شد. از جمله: عید نوروز، مهرگان، خردادگان، جشن‌های آتش، شب یلدا، گاهنبارها و جشن فروردگان. در هر یک از این جشن‌ها، طبق آئین گذشتگان، مراسم و جشن‌های وابسته‌ دیگری نیز برگزار می‌شده است. تعداد زیاد این روزها و جشن‌ها حاکی از فرهنگ ایرانی در تجلیل از زندگی شاد و گرامی داشت خیر و نیکی در مقابل شر و پلیدی است. هدف دیگر نیز نزدیکی افراد و شهروندان به یکدیگر و حفظ اتحاد و اتفاق آنان بوده است. خردادگان از جمله این جشن‌ها است که در ادامه از آن بیشتر خواهیم گفت.

تقویم در ایران باستان

در ایران باستان تقویم‌ها و گاهشماری‌های مختلفی رایج بوده ‌است. برای مثال در زمان ساسانیان دو نوع تقویم معمول بود. یکی از آن‌ها سال عرفی (سال سیار) یا همان گاه‌شماری اوستایی نو بود. بر طبق این گاه‌شماری هر سال از 12 ماه و هر ماه کامل از ۳۰ روز شکل گرفته است. این ۳۰ روز، دارای ۳۰ نام مشخص و خاص خود است. اما 5 روز از کل سال باقی می‌ماند.

این 5 روز پس از آخرین روز از ماه اسفند اضافه می‌شده که پنجه، پنجه دزدیده، خمسه مسترقه یا اندرگاه خوانده می‌شد. تقویم دیگر؛ تقویم سال ثابت یا گاه‌شماری بهیزکی بود که در این گاه شماری کبیسه، هر ۱۲۰ سال یک بار حساب می‌شد و نوروز و سال شمسی در هر ۱۲۰ سال ثابت می‌ماند و هیچ‌گاه آغاز سال بیشتر از 30 روز جلو نمی‌افتاد و اغلب تا جای ممکن تلاش می‌کردند که شروع سال جدید را در محل نجومی خودش نگه دارند.

خرداد روز یا جشن خوردادگان چیست ؟

در گاه شماری ایران باستان، هر روز و هر ماه نام مختص خودش را داشته است. در این تقویم نام ماه‌ها به نام ایزدان زرتشتی بود. در این گاه شماری اسامی دوازده‌گانه ماه‌ها با نام 12 روز، مشترک می‌شد. برای مثل فروردین نام اولین ماه سال و آغاز بهار است در حالی که روز نوزدهم هر ماه از سال نیز فروردین نامیده می‌شد. یا اردیبهشت، دومین ماه از سال و سومین روز از هر ماه به‌شمار می‌رفته است. بنابراین هر وقت نام روز و نام ماه منطبق می‌شد، آن روز را جشن می‌گرفتند. از این منظر 12 جشن در سال که آن‌ها را جشن‌های ماهانه می‌نامیدند، پدید آمد.

یکی از این جشن‌ها خردادگان است که از انطباق خردادروز که روز ششم از هر ماه بوده است با ماه سوم از سال (یعنی خرداد) شکل می‌گرفت. به عبارت بهتر جشن خردادگان در ایران باستان در روز ششم خرداد جشن گرفته می‌شده است. خرداد در اندیشه زرتشتی نماد نگهبانی از آب، گیاه، سرسبزی و شادابی است. از این رو به دلیل اهمیتی که خرداد در در میان زرتشتیان داشته است این روز را جشن می‌گرفتند.

علت نامگذاری خرداد روز

در گاه‌شماری ایران باستان، روز ششم هر ماه شمسی و ماه سوم هر سال خورشیدی، به نام خرداد است. به عبارت دیگر روز سوم از هر ماه را خردادروز می‌نامیدند. یکی از مهم‌ترین خردادروزها، نوروز بزرگ یا خردادروز فروردین است که نام ششمین روز از فروردین ماه در ایران باستان بوده ‌است.

خرداد در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» به معنی رسایی و کمال بوده است. علت نامگذاری خرداد روز به خردادامشاسپند برمی‌گردد که در آئین زرتشتی موکل بر آب است و این روز برای گرامیداشت او نامگذاری شده است.

جشن خردادگان 1403 چه روزی است؟

از آنچه گفته شد پیداست که روز ششم خرداد، انطباق خردادروز با ماه خرداد بوده و جشن خردادگان است. برای سال 1403 نیز ششم خردادماه موقع گرامی داشت آئین کهن ایرانیان و جشن خردادگان به حساب می‌آید. در این روز با حضور در سرچشمه‌ها و رودخانه‌ها و ساحل دریا و حضور در جمع نزدیکان و اهدای گل سوسن و نیلوفر به آنان می‌توان این سنت کهن پیشینیان را گرامی داشت.

یزد و جشن‌های ایرانی

یزد زیبا و دوست‌داشتنی هرساله میزبان بسیاری از جشن‌های زرتشتی و کهن ایرانی است. از این جهت که بسیاری از زرتشتیان کشورمان در شهر یزد زندگی می‌کنند، جشن‌های زرتشتی هم در این شهر رنگ‌وبوی دیگری دارد. از جشن فروردینگان گرفته تا خردادگان و …، برای مثال جشن فروردینگان در یزد، از ساعت چهار بعدازظهر نوزدهم فروردین به‌طور مفصل برگزار می‌شود، البته جشن‌های کهن زرتشتی در بسیاری از شهرهای دیگر ایران توسط زرتشتیان به خوبی برگزار می‌شود.

جشن خوردادگان چیست ؟

آیین‌های جشن خوردادگان: یکی از مهم‌ترین آیین‌های روز خورداد که در جشن خوردادگان پررنگ تر می‌شود، رفتن به سرچشمه‌ها یا کنار دریاها و رودها، تن شویی در آب و خواندن نیایش‌های ویژه این روز همراه با شادی و سرور در کنار خانواده و دوستان بوده‌است. نمونه‌ای از سنت‌های رایج در این روز را می‌توان از سروده «دستور داراب پالن» موبد بزرگ پارسی در منظومه «فرضیات نامه» برداشت نمود که از آیین‌های ویژه خرداد روز به «تن شویی»و«کندن چاه» و «نو کردن کاریز» اشاره می‌کند و در همین مورد در متن پهلوی «اندرز انوشه روان آذرپاد مهر اسپندان» یاد آوری شده که «در خرداد روز جوی کن». بر این پایه، در این روز توجه‌ای ویژه می‌شده به نگهداری و نوسازی جای‌هایی که آب از آن‌ها سرچشمه می‌گیرد و در آنجا جاری می‌شود چون چشمه‌ها، چاه‌ها، جوی‌ها، کاریزها و رودها که با آب زندگی بخش خود، ادامه زندگی را در این کره خاکی برای زیستمندان امکان پذیر می‌کنند.

 جهت اطلاع از جشن های باستانی از سایت کالابت بخوانید