چرا از درخت کریسمس استفاده می‌شود؟

ما ایرانی ها بنا به سنت های خود در روزهای پایانی اسفندماه، بساط سفره هفت سین را آماده می کنیم؛ اما این مقدمات در میان هموطنان مسیحی متفاوت است. آن ها طبق آیین قدیمی خود درخت کریسمس را آذین بندی می کنند، این درخت همچون نگینی زمردین است که در فضای بی روح زمستانی، در کوچه و خیابان و خانه ها می درخشد و آمدن روزهای سبز بهاری را نوید می دهد. بدون شک سَروهای کریسمس با تزیینات رنگارنگ و آویزهای جذاب شان، از محبوب ترین نمادهایی هستند که خبر از آمدن سال جدید میدهند. درخت کریسمس درختی همیشه سبز یا مصنوعی است که برای کریسمس تزئین می شود. صنوبر یا کاج معمولا به عنوان درخت کریسمس استفاده می شود.

تاریخچه درخت کریسمس : از دیرباز درختانی که در طول زمستان، سبز و با نشاط باقی می ماندند برای مردم اهمیت زیادی داشتند.در دوران باستان شاخه هایی از این درخت ها را روی در و پنجره های خانه ها وصل می کردند تا طراوت و سرزندگی آن ها وارد زندگی مردم شود. به همین خاطر است که در تصاویر قدیمی شاهدیم که گاهی درخت کریسمس به صورت وارونه از سقف آویزان می شد و حتا آن ها را با زنجیر میانه اتاق ها آویزان می کردند تا به عنوان لوستر عمل کند. به مرور زمان در برخی از کشورها این اعتقاد رواج یافت که وجود شاخه و برگ های سبز در طول زمستان شیاطین و جادوهای پلید را دور می کند بنابراین شاخه و برگ و درختان سرسبزی چون صنوبر، سرو، کاج و… جایگاه بالاتری در بین مردم به دست آورند.

خیلی بعد، در قرن 18 و 19 مسیحیان شروع به آوردن درختان واقعی به خانه های خود و تزئین آنها کردند.نخستین بار این سنت با خانواده های طبقه بالا در آلمان آغاز شد. در آن زمان، مسیحیان درخت‌های تزیین شده را به خانه‌های خود می‌بردند یا برخی هرم‌هایی از چوب می‌ساختند و آن را با گیاهان همیشه سبز و شمع تزیین می‌کردند.سپس دامنه تزئینات درخت کریسمس گسترش یافت و شامل تزئینات کاغذی مانند گل رز، سیب، ویفر و شیرینی شد.در انگلستان، سنت درخت کریسمس توسط شاهزاده آلبرت، همسر ملکه ویکتوریا، که اتفاقاً آلمانی نیز بود، رایج شد. پس از این، خانواده های طبقه بالا و متوسط ​​نیز این سنت را پذیرفتند.

دلیل استفاده از درخت کریسمس : در طول تاریخ درختان سبزِ زمستانی، معانی مختلفی برای خود به دست آوردند مثلا آن ها را نمادی برای زندگی همیشگی به همراه خداوند دانستند یا گاهی فقط به جنبه تزیینی آن توجه کردند. هنوز هم به صورت دقیق مشخص نیست که استفاده از درخت کریسمس از چه تاریخی رواج یافت؛ اما منابع معتبر تاریخی در حدود 1000 سال پیش را عنوان می کنند. با این حال، سنت قرار دادن درخت در خانه در طول زمستان (و نه فقط برای کریسمس) به قبل از ظهور مسیحیت بازمی‌گردد. مدتها قبل از ظهور مسیحیت، درختان همیشه سبز که حتی در زمستان و هوای سرد نیز دچار خزان نمی‌شدند و سرسبزی خود را حفظ می‌کردند، مفهوم ویژه و ارزشمندی برای مردم داشته‌اند. مردمان باستان معتقد بودند که قرار دادن برگ‌ها یا شاخه‌های سرسبز در منزل به آنها کمک می‌کند در زمستان‌های سرد و طولانی دوام آورده و از آنها محافظت می‌کند. همچنین برخی دیگر معتقد بودند که این شاخ و برگ‌ها می‌توانند در برابر ارواح شیطانی و بیماری‌ها نیز از آنها محافظت کنند. برگ سبز در زمستان، استعاره‌ای از زندگی، سلامتی و حیات بوده است.

امروزه از درختان مختلفی به عنوان درخت کریسمس استفاده می‌شود. از این میان، درخت کاج، صنوبر و نراد رواج بیشتری دارند. در دوران قدیم همیشه از درخت طبیعی استفاده می‌شد، اما با ورود درخت‌های مصنوعی و پلاستیکی رفته رفته این نوع از درختان غیرطبیعی نیز کاربرد پیدا کردند. اولین بار در قرن نوزدهم درخت مصنوعی برای استفاده در جشن کریسمس اختراع شد و به دلیل مزایایی که داشت به شدت رواج پیدا کرد. از مزایای استفاده از درخت مصنوعی به جای درخت طبیعی این است که برای سال‌ها قابل استفاده است و می‌توان هرسال موقع کریسمس آن را از انبار بیرون آورد و مجددا استفاده کرد. همینطور ایمنی بیشتری دارد. با توجه به استفاده از چراغ و شمع در تزئین درخت، امکان آتش‌سوزی درختان طبیعی همیشه وجود دارد، اما درختان مصنوعی خطر کمتری از این نظر دارند. همچنین امروزه درختان کاج مصنوعی در انواع مختلف و اندازه‌های متفاوت وجود دارد. حتی نوع رومیزی درخت کاج نیز استفاده می‌شود که این امکان در مورد درخت طبیعی وجود ندارد. استفاده از درخت مصنوعی می‌تواند مانع از قطع سالیانه‌ی هزاران درخت کاج برای مراسم کریسمس شود و به این ترتیب به حفظجنگل‌ها نیز کمک می‌کند. در مورد زمان برپا کردن درخت نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. گفته می‌شود که رومیان برای برپاکردن درخت، تا بعد ازظهر روز کریسمس صبر می‌کردند، اما این روزها اکثر افراد، از ابتدای ماه دسامبر یا دومین شنبه‌ی ماه دسامبر درخت کریسمس را در منزل قرار می‌دهند.

دلیل تزئین درخت کریسمس : همانطور که گفتیم در قرون وسطی بود که درخت کم کم وارد مراسم کریسمس شد.این سنت در قرن ۱۶ همچنان ادامه یافت و مردم درختان کاج و سایر درختان را برای مراسم کریسمس به داخل خانه‌های خود می‌آوردند.  این رسم ادامه پیدا کرد تا آنکه در نهایت در قرن هجدهم، کلیسای مسیحیت نیز برای برگزاری مراسم تولد مسیح و کریسمس از درخت استفاده کرد. در کلیسا معمولا این درختان در کنار قفسه‌ای قرار داده می‌شدند که مردم شمع روشن می‌کردند. این شمع‌ها رفته رفته جزئی از تزئینات درخت کریسمس شدند، موردی که بعدها با اختراع برق جای خود را به چراغ‌های کریسمس و زیورآلات براق و درخشان داد. امروزه تزئینات درخت کریسمس شامل اشیا مختلفی مثل زرورق، گل و آبنبات می‎می‌شود. بچه‌ها نیز مشتاقانه در تزئین درخت مشارکت می‌کنند و اشیا مورد علاقه‌ی خود را روی آن قرار می‌دهند. حتی هر خانواده از ابتکار و خلاقیت خود نیز در تزئین این درخت استفاده می‌کند و هرکس سعی می‌کند درخت زیباتری داشته باشد. علاوه بر این، معمولا یک فرشته یا ستاره نیز در بالای درخت قرار داده می‌شود.

درخت های کریسمس را می توان با چیزهای مختلفی با توجه به سلیقه شخصی هر کسی تزئین کرد.تزیینات متداول عبارتند از:بابل، قلوه سنگ، چراغ، بند، روبان و درخت به طور سنتی با فرشته یا ستاره پوشانده می شود. یکی از نقش های مهم درخت کریسمس ایجاد فضایی است که بتوان هدایا را در آن قرار داد.

ستاره یا فرشته: بر فراز درخت سبز کریسمس باید یک فرشته و یا یک ستاره قرار داشته باشد. این ستاره نشان دهنده تولد حضرت عیسی و روشنایی وجود وی و فرشته هم نماد جبرئیل، یکی از فرشتگان مقرب خداوند است.

خوراکی ها: برای زیباتر کردن درخت کریسمس از نعناع، شکلات، آب نبات، شیرینی، پشمک و… نیز استفاده می کنند. دلیل مشخصی برای وجود هر یک از این خوراکی ها وجود ندارد؛ اما به صورت کلی می توان گفت که برای وفور نعمت، صلح و شادی، آن ها را روی درخت قرار می دهند.

گوی های شیشه ای: گوی های شیشه ای و رنگارنگ نیز از جمله جذابیت های درخت کریسمس به شمار می آید. ابتدا آلمانی ها برای زیباتر کردن درخت های شان از بطری های شیشه ای خالی استفاده کردند و این کار بین اهالی دیگر سرزمین ها نیز گسترش یافت و این بطری ها آرام آرام جای خود را به گوی های رنگی دادند. امروزه این گوی ها در طرح های بسیار گوناگونی به فروش می رسند.

گل: استفاده از گلدان هایی با گل های قرمز و سبز در کنار درخت کریسمس از سال های دور رواج داشت، هنوز هم افراد زیادی گل های رنگارنگی را در کنار این درخت قرار می دهند و یا حتا روی درخت ها از گل برای تزیین استفاده می کنند.

دانه های برف: دانه های ریز و مصنوعی برف نیز در زیباتر کردن درختان کریسمس نقش به سزایی دارند. در سال 1800 از روبان های سفید رنگی در این تزیینات استفاده شد تا درخت ها رنگ و بویی از زمستان را هم داشته باشند. با گذشت زمان دانه های مصنوعی برف هم به درخت های کریسمس راه پیدا کردند و حالا جزوی اصلی از این تزیین ها هستند.

چراغ: در ابتدا برای روشن کردن درخت ها از شمع استفاده می شد؛ اما به دلیل دردسرهایی که شمع ایجاد می کرد رفته رفته چراغ های ال ای دی جای آن ها را گرفتند.

عروسک ها: گاهی عروسک های گوناگونی هم روی درخت کریسمس نصب می کنند که بنابر سلیقه صاحبان درخت مضامین مختلفی دارند برای مثال بعضی ها عروسک های آدم برفی آویزان می کنند و برخی خرس یا حیوانات دیگری را.

عنکبوت: گاهی در تزیینات کریسمس تارهای نازک نقره ای رنگ عنکبوت نیز به چشم می خورند، البته تارهایی که مصنوعی هستند و از الیاف نازک ساخته شده اند. این نوع تزیین در اوکراین رواج دارد؛ اما در برخی کشورهای دیگر نیز به چشم می خورد. ماجرای وجود عنکبوت در درخت ها از این قرار است که آن ها معتقدند که وجود عنکبوت روی درخت نشانه موفقیت است و افسانه های متعددی را هم در این زمینه بیان می کنند به همین خاطر دیده می شود که حتا از عنکبوت مصنوعی هم برای زیبا کردن درخت های شان استفاده کنند.