کوهنوردها چه جوری گرمازده نمیشن ؟
کوهنوردها چه جوری گرمازده نمیشن ؟
برای شروع این سوال پیش میآید که گرما زدگی چیست؟ در حقیقت گرما زدگی افزایش بیش از حد دمای بدن انسان است. این افزایش دما به دلیل تولید بیش از حد گرما یا عدم توانایی بدن برای دفع حرارت اضافه اتفاق میافتد.هیدراته شدن بدن قبل، حین و بعد از ورزش از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مقایسه قبل از ورزش و بعد از ورزش نباید بیش از ۲ درصد وزن فرد کاهش یابد و در گرمازدگی باید گرمای مرکزی بدن و یا رکتال اندازهگیری شود. اصطلاح (خستگی گرمایی) ناشی از افزایش دمای بدن که بی اشتهایی و عطش به مایعات از علائم آن است.
گرمازدگی میتواند بر اساس مراحل، علائم و روشهای درمانی به سه مرحله تقسیم شود( گرفتگی عضلات،خستگی و سکته گرمایی)و بیتوجهی به هر مرحله، اوضاع را بدتر میکند.
گرفتگی عضلات
در حقیقت این گرفتگی عضلات به دلیل عدم توجه شما به سطح نمک بدتان صورت میگیرد. در واقع شما آب بدن زیادی از دست میدهید اما فراموش میکنید که نمک خونتان را جایگزین کنید و تنها از آب خالی برای هیدراتاسیون استفاده میکنید. این امر باعث عدم تعادل نمک سطح خون و در نتیجه گرفتگی و درد عضلات میشود. در این حالت متوجه می شوید که اولین مرحله گرما زدگی گریبان شما را گرفته است.با کاهش مقدار نمک خون، آب بیشتری از بدن خارج می شود و در نتیجه گرمای بدن بیشتر خواهد شد. شاید ناگهان به خودتان بیایید و ببینید سر درد و سرگیجه امانتان را بریده زیرا بدن شما شروع به عکسالعملهای جدیدی میکند تا به شما هشدار دهد. حتی ممکن است فرد گرما زده بی اختیاری ادرار یا مدفوع را تجربه کند که طی اختلال روانی خفیفی است که گرمازدگی بر مغز میگذارد. در این حالت حتی حرف زدن هم به سخت ترین کار دنیا بدل می شود.
خستگی
این حالت برای افراد مسن و کودکان زودتر از بقیهی افراد اتفاق میافتد. این مرحله با تپشهای قلب بالا و تعریق شدید شروع میشود. گیجی، خواب آلودگی، احساس ضعف، اسپاسمهای شدید عضلات، تهوع، سر درد در کنار افت شدید فشار خون از عوارض قابل توجه این مرحله از گرما زدگی است. حال تصور کنید این علائم در محیطهای مرطوب دو چندان میشود.پس اگر یک کودک یا فردی کهن سال به همراه شماست و در محیطی گرم و مرطوب قدم بر میدارید دست از احتیاط کردن بر ندارید! شاید خستگی شدید و ناگهانی گریبان قربانی را بگیرد و اجازه حرکت را از او سلب کند.
سکته گرمایی
با افزایش مراحل گفته شده و با بیشتر شدن دفع آب بدن و کمبود شدید آب و املاح موجود در خون، بدن کم کم شروع به از کار افتادن میکند. در این حالت میگوئیم فرد دچار شوک گرمایی شده این اختلال تا دستگاههای حیاتی بدن انسان همچون کلیهها ادامه پیدا میکند و در نهایت به مرگ میرسد. اگر به علائم مراحل قبلی توجه نکنید این اتفاق، سادهتر از آن که تصورش را بکنید برایتان اتفاق میافتد. پس اگر جان هنوز هم برایتان شیرین است باید بیشتر از این به حفظ آن توجه کنید.
عامل مؤثر بر گرمازدگی :
- عوامل که باعث گرمازدگی در کوهستان میشوند را بشناسید. در ادامه برایتان شرح میدهیم هر کدام چطور میتوانند باعث گرمازدگی شوند.
- گرمای بالای محیط
- فعالیت شدید مثل حرکات ورزشی در گرما
- کم شدن املاح و آب بد
- پوشش زیاد بدن و لباس نامناسب
- عدم تعادل دمایی
- افراد مستعد گرمازدگی
شرایط بروز گرمازدگی :
• این عارضه بیشتر در دمای بالاتر از ۴۰°C ایجاد می شود.
• در گرمازدگی تا ۹۰% احتمال مرگ وجود دارد!
• کم آبی پیش زمینه گرمازدگی است.
• سالمندان، کودکان، افراد چاق و مبتلایان به بیماری های مزمن مانند: دیابت، بیماری های قلبی عروقی و پرکاری تیروئید به گرمازدگی حساس ترند.
• گرمازدگی در ۲ طیف سنی سالمندان و اطفال، بسیار سریع و خطرناک است.
• دامنه حرارت بدن باید بین ۳۶.۵ تا ۳۷.۵°C باشد، بیش از ۲°C تفاوت دما، در عملکرد دستگاه های بدن اختلال ایجاد کرده و احتمال مرگ وجود دارد.
پیشگیری از گرمازدگی :
–اولین عامل گرمازدگی در کوهستان ، فقدان آب و املاح مورد نیاز بدن می باشد، بدن ما در فعالیت های شدید مانند کوهنوردی در گرما به شدت دچار تعریق و از دست دادن آب به همراه املاح مورد نیاز بدن می شود. بهترین راه پیشگیری از این حالت خوردن آب با املاح یا خوردن ORS است.پودر ORS را می توان یک نوع سرم خوراکی دانست که جایگزین مناسبی برای مایعات و املاح از دست رفته بدن است. برای تهیه آن، یک بسته پودر را در یک لیتر آب سالم حل کنید و سپس جرعه جرعه مصرف کنید.این محلول نقش بسیار مهمی در پیشگیری و درمان گرمازدگی دارد. اگر پودر آماده نداشتید یک قاشق چایی خوری نمک به یک لیتر آب اضافه کنید. در میان مایعات طبیعی، دوغ جایگزین مناسبی برای محلول ORS است. مصرف محلول ORS محدودیتی در افراد بزرگسال ندارد.
–عامل ثانویه به وجود آمدن گرمازدگی در کوهستان گرمای محیط است پس عامل دومی که باید نسبت به آن حساس باشید دمای هوای بیرون می باشد.صعودتان را در روزهای گرم سال در ابتدا یا انتهای روز انجام دهید و از فعالیت شدید ما بین روز پرهیز کنید.اگر در طول روز مشغول صعود هستید به ازای هر ساعت صعود،حتما زمانی برای استراحت اختصاص دهید.
–تا جای ممکن در زمان استراحت به سایه پناه ببرید.
–استفاده از دستمال یا شال مرطوب برای خنک کردن بدن، سر و به خصوص مخچه در پیشگیری از گرمازدگی در کوهستان ، بسیار کمک کننده است.لباس های تنگ، گشاد و با قابلیت تنفس بپوشید و بدانید که کلاه و دستکش های نازک به شما کمک بسیار خواهد نمود.
–همانطور که گفتیم غده هیپوتالاموس وظیفهی تعادل دمایی بدن را برعهده دارد. مسائلی که عملکرد آن را بر هم میزند را بررسی کنید تا از به وجود آمدن این مشکلات جلوگیری کنید و از بهم ریختن تعادل دمایی بدن محافظت کنید.
توصیهها : فعالیت شدید در هوای گرم و مرطوب انجام ندهید، متناسب لباس بپوشید، مایعات کافی و به دفعات مکرر بنوشید و در محلهای خنک و به تناوب استراحت کنید.